*ಬೆಳಗಾವಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಹೋರಾಟದ ಹೃದಯಭೂಮಿ : ಬಸವರಾಜ ಗಾರ್ಗಿ*

ಪ್ರಗತಿವಾಹಿನಿ ಸುದ್ದಿ: ‘ಬೆಳಗಾವಿಯು ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಹೋರಾಟದ ಹೃದಯಭೂಮಿ’ , ಧಾರವಾಡವು ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣದ ತಾಯ್ನೆಲವಾಗಿದೆ. ಗಡಿನಾಡು ಬೆಳಗಾವಿಯ ಕನ್ನಡದ ಸೇವೆಗೆ ಹೆಸರಾದ ನಾಗನೂರು ಶ್ರೀ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠದ ಡಾ. ಶಿವಬಸವ ಸ್ವಾಮಿಜೀಗಳ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣದ ಹೊರಾಟ ಕಂಡ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಳುವಳಿಗಾರ ಬಸವರಾಜ ಕಟ್ಟಿಮನಿಯವರು “ಮಾರುತಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ನಿಂತ ಗಡಿನಾಡು ರುದ್ರ, ಕನ್ನಡದ ವೀರಭದ್ರ ” ಎಂದು ಬರೆದ ಕವಿತೆ ಇಂದಿಗೂ ಜನಮಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಕುವೆಂಪುರವರ ನಾಡಗೀತೆಯಂತೆ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ “ಹಚ್ಚೇವು ಕನ್ನಡದ ದೀಪ ಗೀತೆಯನ್ನು ಬರೆದ ಬೆಳಗಾವಿ ನೆಲದ ಡಾ .ಡಿ.ಎಸ್ ಕರ್ಕಿಯವರ ನಾಡು ನುಡಿ ಸೇವೆ ಅವಿಸ್ಮರಣೀಯವಾಗಿದೆ. ಎಂದು ಸಾಹಿತಿಗಳಾದ ಬಸವರಾಜ ಗಾರ್ಗಿ ಹೇಳಿದರು.

ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಅವರು, “1836 ಏಪ್ರಿಲ್ 28ರಂದು ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉಗಮವಾಯಿತು. ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಗಡಿ ಒಮ್ಮೆ ನರ್ಮದೆಯವರೆಗೆ ಹೋಗಿತ್ತು, ನಂತರ ಗೋದಾವರಿ, ಈಗ ತುಂಗಭದ್ರೆಯವರೆಗೆ ಸಿಮಿತವಾಗಿದೆ. ತಾಯ್ನಾಡಿನ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬಂದಾಗ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದಾಗಬೇಕು,” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಬೆಳಗಾವಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ ಮತ್ತು ಏಕೀಕರಣದಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ಅವರು, “ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲೇ 5000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತುಗಳಿವೆ. ಗೋಕಾಕಿನ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದ ಡೆಪ್ಯುಟಿ ಚೆನ್ನಬಸಪ್ಪನವರು ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ 10 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 668 ಕನ್ನಡ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಸಾಧನೆಯಿದೆ,” ಎಂದರು.ಪೇಶ್ವೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಕನ್ನಡ ವ್ಯವಹಾರಗಳೇ ನಡೆದು ಬಂದಿದ್ದು, ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆಯೇ ಕನ್ನಡದ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿ ನಿಂತಿತ್ತು ಎಂದು ಅವರು ತಿಳಿಸಿದರು.“ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆ ನೋಡಿದರೆ ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಬರೆದಿಲ್ಲವೇನೋ ಅನ್ನಿಸುವಷ್ಟು ದ್ವಂದ್ವಗಳು ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ,” ಎಂದರು.ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಕನ್ನಡ ಉಳಿಸುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ ವಿಚಾರವನ್ನು ನೆನಪಿಸಿದ ಅವರು, “ಜಾರ್ಜ್ ಪ್ಲೀಟ್ ಕೇವಲ 25 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕಲಿತು ತನ್ನ ಆಡಳಿತ ಸುಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿದ ಉದಾಹರಣೆ ಇದೆ,” ಎಂದು ಬಾಲವಿಕಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರಾದ ಸಾಹಿತಿ ಬಸವರಾಜ ಗಾರ್ಗಿಯವರು ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ‘ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೊಡುಗೆ’ ವಿಶೇಷ ಉಪನ್ಯಾಸ ನೀಡಿದರು.
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಹಾಗೂ ಚಕೋರ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಚಾರ ವೇದಿಕೆ, ಬೆಳಗಾವಿ ಮತ್ತು ನಾಗನೂರು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠದ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಮಹಿಳಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಬೆಳಗಾವಿ ಇವರ ಸಂಯುಕ್ತ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ದಿನಾಂಕ ೨೯ – ೧೧ – ೨೦೨೫ “ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೊಡುಗೆ” ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಉಪನ್ಯಾಸ ಮಾಲಿಕೆಯ 13ನೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಶಿವಬಸವನಗರದ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಮಹಿಳಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿತು.

ಮುಂದುವರೆದು ಬಸವರಾಜ ಗಾರ್ಗಿ ಅವರು ಮಾತನಾಡುತ್ತ , 1924ರಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧೀಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಜರುಗಿದ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿವೇಶನ, ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳ ಹಾಗೂ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಇಂದಿನ ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲು ಕೆ.ಎಲ್.ಇ. ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪಾತ್ರ ಹಿರಿದಾಗಿದೆ. 1963ರಲ್ಲಿ ಕೆ.ಎಲ್.ಇ. ಸಂಸ್ಥೆಯ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡ ಕನ್ನಡ ಬಳಗವು, ಮರಾಠಿ ಭಾಷಿಕರ ಗಲಭೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿರೋಧದ ನಡುವೆಯೂ ಬೆಳಗಾವಿಯನ್ನು ಕನ್ನಡಮಯವನ್ನಾಗಿಸುವ ಚಳವಳಿಗೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮ ನೀಡಿತು. ಈ ಕಿಡಿ ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಸಾಹಿತಿಗಳನ್ನು, ಚಿಂತಕರನ್ನು ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಸಂಘ-ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಾವಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತನೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು. ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ 2006 ಮತ್ತು 2009ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರವನ್ನೇ ಬೆಳಗಾವಿಗೆ ಕರೆತಂದು ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿವೇಶನಕ್ಕೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡಿರುವುದು ಕೆಎಲ್‌ಇ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬದ್ಧತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ. ಇದೆಲ್ಲದರ ಫಲವಾಗಿ ಬೆಳಗಾವಿ ಮರಾಠಿಗರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಮುರಿದು, ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡನೇ ರಾಜಧಾನಿ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿದೆ.ಏಕೀಕರಣ ಹೋರಾಟದ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾಗಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠದ ಡಾ ಶಿವಬಸವ ಮಹಾಸ್ವಾಮಿಜಿಗಳು , ವಂಟಮೂರಿ ದೇಶಗತಿಯ ರಾಜಾ ಲಕಮನಗೌಡರು ,ಅಣ್ಣೂ ಗುರೂಜಿ, ಬಸವಪ್ರಭು ಕೋರೆ, ಚನ್ನಪ್ಪ ವಾಲಿ, ಬೆಟಗೇರಿ ಕೃಷ್ಣಶರ್ಮ, ಪಾಟೀಲ ಪುಟ್ಟಪ್ಪ, ರಾಜಾ ಲಕ್ಷ್ಮಣಗೌಡ ದೇಸಾಯಿ, ತಲ್ಲೂರು ರಾಯನಗೌಡರು, ಡಿ.ಎಸ್. ಕರ್ಕಿ, ಏಣಗಿ ಬಾಳಪ್ಪಜ್ಜ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವರ ತ್ಯಾಗದಿಂದಲೇ ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

Home add -Advt

ಬಸವರಾಜ ಅವರು ಮಾತನಾಡುತ್ತ , ಚಿಂಚಣಿ ಮಠದ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಗಡಿನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಸಲು ಮೂರು ದಶಕಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಶ್ರಮಿಸಿದ ಶ್ರೀಗಳ ಕಾರ್ಯ ಶ್ಲಾಘನೀಯ. ಕನ್ನಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಾಭಿಮಾನ ಬಿತ್ತಿ, ಬೆಳೆಸಿವೆ.ಶ್ರೀ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಜಾಗೃತಿ ಪ್ರಕಾಶನ ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿ, 50ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಚಿಂಚಣಿಯ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ಧಸಂಸ್ಥಾನ ಮಠವನ್ನು ಕನ್ನಡ ರಥ ಎಳೆಯುವ ರಾಜ್ಯದ ಏಕೈಕ ಮಠವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿದ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ಶ್ರೀ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ದಶಕದ ಹಿಂದೆ ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಆದ ಅನ್ಯಾಯ ಖಂಡಿಸಿ ಶ್ರೀಗಳು ಖುದ್ದಾಗಿ ತೆರಳಿ ಪಕ್ಕದ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸುವ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡಿಗರ ಬೆನ್ನಿಗೆ ನಿಂತು ಕನ್ನಡಾಭಿಮಾನ ಮೆರೆದಿದ್ದರು. ಶ್ರೀ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಜನ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಂಸ್ಥೆಯಡಿ ಶ್ರೀ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಕೈಗೊಂಡ ಸೇವೆ ಸ್ಥಳೀಯರ ಸ್ಮೃತಿಪಟಲದಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಳಿಯದೇ ಉಳಿದಿವೆ.ಅನೇಕ ಹೋರಾಟದಲ್ಲೂ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಸರಕಾರದ ಗಮನ ಸೆಳೆದು ಜೈಲ್ ಭರೋ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ಬೆಳಗಾವಿ ನೆಲದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಏಕೀಕರಣದ ಚಳುವಳಿ ಕುರಿತಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾಹಿತಿಪೂರ್ಣವಾದ ಉಪನ್ಯಾಸ ನೀಡಿದರು.
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಸದಸ್ಯರಾದ

ಡಾ. ಮೈತ್ರೇಯಿಣಿ ಗದಿಗೆಪ್ಪಗೌಡರ ಅವರು ಆಶಯ ನುಡಿಗಳನ್ನಾಡುತ್ತ, ಬೆಳಗಾವಿಯ ನಾಗನೂರು ಶ್ರೀ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠವು ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಚಳುವಳಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಸ್ಥಳವೆಂದು ಹೇಳಿದರು.

ನಾಗನೂರು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಮಠದ ಕನ್ನಡ ಕೈಂಕರ್ಯ ಅವಿಸ್ಮರಣೀಯವಾಗಿದ್ದು, ಗಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬೆಳಕನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತಿರುವ ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ನಾಗನೂರು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಶರಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಜೀವಂತವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಮಠವು ಕನ್ನಡದ ನಾಡು-ನುಡಿಯ ಪೋಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಮಠದ ಏಳನೇ ಪೀಠಾಧಿಪತಿ ಶ್ರೀ ಶಿವಬಸವಸ್ವಾಮೀಜಿ ಅವರು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಾಗಿ ಅಸಾಧಾರಣ ಧೈರ್ಯ ತೋರಿದವರು. ರಾಜ್ಯ ಪುನ‌ರ್ ವಿಂಗಡಣೆ ಹಂತದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಫಜಲ್ ಅಲಿ ಆಯೋಗ ಹಾಗೂ ಮಹಾಜನ ಆಯೋಗ ವಿಚಾರಣೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕು ಎಂಬ ದೃಢ ನಿಲುವು ತಾಳಿದ ಸ್ವಾಮೀಜಿ, ದಾಖಲೆಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಪರ ವಾದವನ್ನು ಮಂಡಿಸಿ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಅಕ್ಷರಾಂಕಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಠವು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಲ್ಲ, ಇದು ಕನ್ನಡ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕದ ಶರಣ ಮಠ. ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿರುವ ಶರಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಚನ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರ ಇಡೀ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿದೆ. 500ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕನ್ನಡ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಮಠವು, ಶರಣ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಗ್ರಹ, ವಚನ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಜನಜೀವನದ ನಡುವೆ ಕನ್ನಡದ ಅಸ್ಮೀತೆಯಾದ ವಚನದ ತಾತ್ವಿಕತೆ ಬೆಸೆದಿದೆ. ಗಡಿನಾಡಿನ ಹೋರಾಟಗಾರ್ತಿ ಜಯದೇವಿತಾಯಿ ಲಿಗಾಡೆಯವರು ಜತ್ತ ಅಕ್ಕಲಕೋಟೆ ಭಾಗಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಬೇಕೆಂದು ಹೋರಾಡಿದರು.

ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ಅದರಗುಂಚಿ ಶಂಕರಗೌಡರು ಏಕೀಕರಣದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿದ್ದ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಳುವಳಿಗಾರರು.ಆಮರಣ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ನಡೆಸಿದ್ದ ಶಂಕರಗೌಡರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಜಯದೇವಿತಾಯಿ ಲಿಗಾಡೆಯವರು ರಕ್ತಪತ್ರ ಬರೆದುದ್ದು ಇಂದಿಗೂ ನಾಡಪ್ರೇಮಿಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಣೆಮಾಡಿಸುತ್ತದೆ. ನಾಡೋಜ ಪಾಟೀಲ ಪುಟ್ಟಪ್ಪನವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಹೋರಾಟ ಅತೀವ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿತ್ತು.
ಹುಯಿಲಗೋಳ ನಾರಾಯಣ ರಾವ್ ಅವರ ಉದಯವಾಗಲಿ ನಮ್ಮ ಚಲುವ ಕನ್ನಡ ನಾಡು ಗೀತೆ ಮತ್ತು ರಾ.ಹ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರ ಸಿರಿಗನ್ನಡಂ ಗೆಲ್ಗೆ ಸಿರಿಗನ್ನಡಂ ಬಾಳ್ಗೆ ಎಂಬ ಘೋಷವಾಕ್ಯ ಚಳುವಳಿಗಾರರ ನರನಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚಲನ ಮೂಡಿಸಿದವು. ಕನ್ನಡಿಗರ ಮಾತುಗಳಾಗಿ ಪ್ರವಹಿಸಿ ಮಂತ್ರವಾಕ್ಯವಾದವು.

ಕನ್ನಡ ಕಟ್ಟಿದ ಕೆಎಲ್‌ಇ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸೇವೆ ಚಿರಸ್ಮರಣೀಯವಾಗಿದೆ. ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೆಯೇ ಸಪ್ತರ್ಷಿಗಳು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಲಿಂಗಾಯತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ, ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿದ್ಯಾವರ್ಧಕ ಸಂಘ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಕೋ-ಆಪ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಕರ್ನಾಟಕ ಚೇಂಬರ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜು ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಉದಯವಾಗಿ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಇಂಬು ನೀಡಿದವು. ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಸಂವರ್ಧನೆಗಾಗಿಯೇ ಕೆಎಲ್‌ಇ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದು, ದೂರದೃಷ್ಟಿಯ ದ್ಯೋತಕ.

ಬೆಳಗಾವಿ ಪಂಚಭಾಷಾ ಪರಿಸರ ಹೊಂದಿದೆ.ಗೋವಾ ಹಾಗೂ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಡಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಕೇವಲ ಸಂವಹನ ಮಾಧ್ಯಮವಲ್ಲ. ಅದು ಬದುಕಿನ ಧ್ವನಿ. ಗಡಿ ವಿವಾದಗಳ ನಡುವೆ ಕನ್ನಡ ಅಸ್ಮಿತೆ ಇಲ್ಲಿ ಬಲವಾಗಿ ಬೆಳಗಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ನೈತಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳಾಗಿ ಕೆಎಲ್‌ಇ ಸಂಸ್ಥೆ ನಾಗನೂರು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಮಠ ಕನ್ನಡ ಕಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ. ಚನ್ನಮ್ಮ ವೃತ್ತ ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಹೋರಾಟ ಹಾಗೂ ಸಂಭ್ರಮಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಅಸ್ಥಿತೆಯಾಗಿದೆ. ಕೆಎಲ್‌ ಇ ಸಂಸ್ಥೆ ಕನ್ನಡ ಡಿಂಡಿಮ ಕನ್ನಡಾಭಿಮಾನವನ್ನು ಮೌಲ್ಯಾಧಾರಿತಗೊಳಿಸಿದರೆ,ನಾಗನೂರು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಮಠದ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಶರಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಲೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದು ಕರ್ನಾಟಕ ಹಿರಿಮೆ ಸಾರಿದೆ. ಕೆಎಲ್‌ಇ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ನಾಗನೂರು ಮಠದ ವಿಶೇಷ ಕಾಳಜಿಯಿಂದಾಗಿ ಬೆಳಗಾವಿ ಇಂದು ಕೇವಲ ಗಡಿ ನಗರವಾಗಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ. ಕನ್ನಡ ಅಸ್ಮಿತೆಯಾಗಿ ಕನ್ನಡಿಗರ ಭಾವನೆಯಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿದೆ. ಕೆಎಲ್‌ಇ ಸಂಸ್ಥೆ ಕನ್ನಡದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಶಕ್ತಿ, ನಾಗನೂರು ಮಠ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಚನ್ನಮ್ಮ ವೃತ್ತ ಹೋರಾಟದ ಶಕ್ತಿಗಳ ಸಂಗಮ.ಇಲ್ಲಿನ ಚನ್ನಮ್ಮ ವೃತ್ತದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಹೊಸ ಪೀಳಿಗೆಯ ಕನ್ನಡಿಗರು ಧ್ವಜ ಹಿಡಿದು ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶಿಕ್ಷಣ, ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟಗಳಿಗೆ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ವೃತ್ತವು ಬೆಳಗಾವಿಯ ಹೃದಯವೇ ಆಗಿದೆ. ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚನ್ನಮ್ಮನ ಪ್ರತಿಮೆ ಕನ್ನಡಿಗರ ಧೈರ್ಯ, ಶೌರ್ಯ ಹಾಗೂ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ, ಹೋರಾಟದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ವರ್ಷವಿಡೀ ಹಲವು ಸಂಘಟನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುವ ಈ ವೃತ್ತದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಬಾರಿ ನ.1ರ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಸಂಭ್ರಮಕ್ಕೆ ಸಜ್ಜಾಗಿರುವ ಚನ್ನಮ್ಮ ವೃತ್ತ ಇಂದಿಗೂ ಜೀವಂತ ಸಾಕ್ಷಿ .ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮರಾಠಿಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಅಸ್ಮಿತೆಗೆ ಶಕ್ತಿ ತುಂಬುವ ಕಾರ್ಯ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದೇ ಕೆಎಲ್‌ಇ ಸಂಸ್ಥೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕೇವಲ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಾರುವ ಶಾಲೆ-ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ಕಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಅದೆಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗಡಿನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಸಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಅಭಿಮಾನದ ಸಂಗತಿ.

“ನಮ್ಮ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಚಳುವಳಿ ಕುರಿತಾಗಿ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಕೇವಲ ತ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಎಐ ಏನೇ ಕೇಳಿದರೂ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪುಸ್ತಕ ಓದುವ ಅಭಿರುಚಿಯೇ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅನುಭವ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಾವು ಸೊಸಿಯಲ್ ಮಿಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಅಂತ ಪೊಸ್ಟ್ ರ್ ನೋಡುತ್ತೇವೆ.ಅದು ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿಯಾಗಿದೆ.ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗೆ ಎರಡುವರೆ ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ ಭಾಷಾವಾರು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಮಾಡಿದಾಗ ಕನ್ನಡ ಭಾಷಿಕರಿಗಾಗಿ ಗಡಿ ಗುರುತಿಸಿ ಘೋಷಿಸಿದ ರಾಜ್ಯ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯವೆಂದು ಮರು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವವನ್ನು ನಾವು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಅತೀ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತೇವೆ, ಆದರೆ ಅದು ಕೇವಲ ಕನ್ನಡದ ಹಬ್ಬವಲ್ಲ ಅದು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಸಂಭ್ರಮ. ಈ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ನಡೆದ ಹೋರಾಟವೇ ಏಕೀಕರಣ ಚಳುವಳಿ,” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ನಾಡಿನ ಇತಿಹಾಸದ ಅರಿವು ಇಂದಿಗೂ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. “ಭಾಷಿಕ ಸಮುದಾಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಏಕೀಕರಿಸಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ತೋರಿಸಿದೆ. ಬೆಳಗಾವಿಯ ಗಡಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹೋರಾಟಗಾರರು, ಸಂಘ-ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಮಹನೀಯರು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದಲೇ ಏಕೀಕರಣ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು,” ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.

ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದಂದು ಕೆಂಪು- ಹಳದಿ ಧ್ವಜಗಳ ಹಾರಾಟ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಲೇ,ಕನ್ನಡ ನೆಲ, ಜಲ, ಭಾಷೆ, ಗಡಿ ರಕ್ಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡದ ಕಟ್ಟಾಳುವೆನಿಸಿ ಜನಜನಿತರಾಗಿದ್ದ ಚಿಂಚಣಿ ಸಿದ್ಧ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮಠದ ಶ್ರೀ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಸ್ವಾಮಿಗಳ ನೆನಪು ಈ ಭಾಗದ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಹೊಸ್ತಿಲಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಕಾಡುತ್ತಿದೆ.ಶ್ರೀಗಳ ಮಠ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಂದ ‘ಕನ್ನಡ ಮಠ’ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕದ ಗ್ರಾಮಗಳಾದ ಕಾರದಗಾ, ಗಡಿ ಭೋಜ, ಚಾಂದಶಿರದವಾಡ ಸೇರಿ ಹಲವು ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಬಹಿರಂಗ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ಪಡೆದು ಆರಂಭಿಸಿದ ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಗಡಿ ಕನ್ನಡಿಗರ ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ ಎಂದರು.

ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಶ್ರೀ ಸಿದ್ಧರಾಮೇಶ್ವರ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ, ಬೆಳಗಾವಿಯ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಮಹಿಳಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರಾಚಾರ್ಯ ಡಾ. ಎ.ಎಲ್. ಪಾಟೀಲರು ವಹಿಸಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಡಿ.5ರಿಂದ 8ರವರೆಗೆ ನಡೆಯುವ ಶಿವಬಸವ ಜಯಂತಿ ಮಹೋತ್ಸವ ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉತ್ಸವವಲ್ಲ; ಅದು ಕನ್ನಡದ ನಾಡು ನುಡಿಗೆ ನಮನ ಮಹೋತ್ಸವ ಎಂಬಂತಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಮೊದಲ ದಿನ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿ, ‘ನುಡಿಶ್ರೀ’ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ, ಕನ್ನಡ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮಠವು ಧರ್ಮ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಭಾವನೆಗಳ ಸಮ್ಮಿಲನವಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಹೋರಾಟಕ್ಕೂ ಕೈ ಜೋಡಿಸಿದ್ದು ಸ್ಮರಣೀಯ. ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಹಿರಿಮೆ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದ ನಾಗನೂರು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠದ ಸೇವೆ ಅನುಪಮವಾಗಿದೆ ಎಂದರು
ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಚಕೋರ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಚಾರ ವೇದಿಕೆಯ ಜಿಲ್ಲಾ ಸಂಚಾಲಕ ಹಾಗೂ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಸದಸ್ಯರಾದ ಶಿವರಾಜ ಅರಳಿ ಸ್ವಾಗತ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಸ್ತಾವಿಕ ನುಡಿ ಮಾತಾಡಿದರು. ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರಶಿಕ್ಷಣಾರ್ಥಿಗಳು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು .

ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನಾಗನೂರ ಶ್ರೀ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠದ ಶಿಕ್ಷಣ ಪ್ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ ಬೋಧಕ ಹಾಗೂ ಆಡಳಿತ ವರ್ಗದ ಸದಸ್ಯರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು . ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಿಯ ಗಣ್ಯರು, ಶಿಕ್ಷಕರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿದ್ದರು.